röntgen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  röntgen    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈrʏntxən / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• rönt·gen

Woordherkomst en -opbouw

• [1] eponiem, genoemd naar de Duitse 19e-eeuwse natuurkundige W. Röntgen , de ontdekker van niet-zichtbare elektromagnetische straling
• [2] (verkorting) van röntgenstraling
• [3] (verkorting) van röntgenafdeling

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	röntgen	-
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

röntgen m

1. (eenheid) eenheid van hoeveelheid röntgenstraling (geen SI-eenheid)

   ▸ Maar ze had levercirrose. De dosis straling in haar lever was achtentwintig röntgen.

2. vooral als linkerdeel van samenstellingen: elektromagnetische straling met een golflengte groter dan die van ultraviolet licht, maar kleiner dan die van gammastraling

   ▸ „Röntgen blijft toch schadelijke straling: artsen staan met een loodschort aan”, zegt Van Meurs.

   ▸ „Een van de problemen van radiotherapie met röntgen is dat een groot deel van de stralingsenergie niet in de tumor terechtkomt, maar in het gezonde weefsel ervóór en – in mindere mate – erachter”, zegt Hans Langendijk, hoogleraar radiotherapie in het Universitair Medisch Centrum Groningen en voorzitter van het Landelijk Platform Protonentherapie.

3. plaats waar x-stralen worden gebruikt om foto's te maken die de binnenkant van een lichaam of voorwerp laten zien

   ▸ „Dergelijk handelen brengt de veiligheid van de burgerluchtvaart ernstig in gevaar’’, staat in de ontslagbrief van het bedrijf. Dat rekent het de man ook aan niet te hebben gemeld dat tijdens het desbetreffende weekend niet alle vracht door de röntgen is gegaan.

   ▸ Dankzij röntgendiagnostiek, radiotherapie en nucleaire geneeskunde zijn heel wat patiëntenlevens gered. Maar ioniserende straling kan ook kanker veroorzaken. De kans daarop is gering doordat meestal lage stralingsdoses worden gebruikt en vooral oudere mensen naar de röntgen gaan.

Afgeleide begrippen

    2. elektromagnetische straling met een golflengte groter dan die van ultraviolet licht, maar kleiner dan die van gammastraling

röntgenapparaat röntgenastronomie röntgenbron röntgenbuis röntgendiagnostiek röntgendiagram röntgendiffractie röntgenen röntgenfluorescentie röntgenfoto röntgenfotografie röntgenkristallografie röntgenlaborant röntgenlaser röntgenologie röntgenonderzoek röntgenopname röntgenscherm röntgenspectrum röntgenstraal röntgentherapie

Werkwoord

vervoeging van
röntgenen

röntgen

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van röntgenen
   

   • Ik röntgen. 

2. gebiedende wijs van röntgenen
   

   • Röntgen! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van röntgenen
   

   • Röntgen je? 

Gangbaarheid

• Het woord röntgen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "röntgen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
94 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.