protoplasma

Nederlands

[1] een amoebe een zakje stromend protoplasma

Uitspraak

• Geluid:  protoplasma    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌprotoˈplɑsma / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• pro·to·plas·ma

Woordherkomst en -opbouw

• van Duits  Protoplasme zn , in 1840 gevormd door de 19e-eeuwse Tsjechische geneeskundige J.E. Purkiňje uit Oudgrieks πρῶτος (prootos) "eerste" en πλάσμα "iets wat in een vorm gekneed of gegoten is", dus letterlijk ‘eerst gevormd’, op te vatten als afgeleid van plasma met het voorvoegsel proto-; in de betekenis van ‘mengsel van stoffen waaruit de cellen zijn opgebouwd’ aangetroffen vanaf 1912

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	protoplasma	protoplasma's
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

het protoplasma o

1. (biologie) (verouderd) de inhoud van een levende cel bestaande uit cytoplasma en karyoplasma

   • Een amoebe daarentegen is niet meer dan een eenzame naakte cel, een zakje stromend protoplasma dat zich als een aangeschoten regendruppel voortbeweegt. Ontbreekt het iets aan stevigheid en architectuur, zo lijkt het, dan is het wel een amoebe.  

2. slijmerige vloeistof

   • Werknemers in rubberlaarzen klotsen door centimeters water terwijl anderen rondrijden op gemotoriseerde karretjes met piepschuimen dozen vol met alle levende have die je maar uit zee kunt opvissen. Van zilverkleurige, dolkvormige sardines en spinachtige krabben tot mysterieuze diepzeevissen die eruit zien als klodders protoplasma.  

Hyponiemen

• cytoplasma, karyoplasma, kernplasma

Vertalingen

    1.(biologie) (verouderd) de inhoud van een levende cel bestaande uit cytoplasma en karyoplasma   

Engels: protoplasm (en)

Gangbaarheid

• Het woord protoplasma staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "protoplasma" herkend door:

87 %	van de Nederlanders;
84 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.