prime

[2] Een prime-interval: 2 maal de toon a

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  prime    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pri·me

Woordherkomst en -opbouw

Van het Latijnse primus: 'eerste'

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	prime	primes
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de prime v

1. (muziek) de eerste toon van een diatonische toonladder
2. (muziek) een bijzonder interval waarbij er geen afstand naar een andere toon is, de prime is een opeenvolging of samenklank van twee dezelfde tonen

   • Een prime heet overmatig als een van de tonen verhoogd is, bijv. c en cis. 

3. (religie) een van de kleine kerkelijke getijden

   • Bij de aanvang van het werk, met name in kloosters, wordt het officie van de prime gebeden. 

Gelijkklinkende woorden

• priem

Hyperoniemen

• [2] interval, tweeklank
• [3] gebedsgetijden

Hyponiemen

• [2] toon

Verwante begrippen

• [1] secunde, terts, kwart, kwint, sext, septime, (septiem)
• [2] toonladder, akkoord, secunde, terts, kwart, kwint, sext, septime, (septiem), octaaf, none, decime, undecime, duo-decime, terts-decime
• [3] metten, vigilie, lauden, terts, none, vespers, completen

Vertalingen

    1. prime   

Duits: Prime (de) v Engels: prime (en)

Frans: prime (fr) v

Gangbaarheid

• Het woord prime staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "prime" herkend door:

76 %	van de Nederlanders;
78 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /pɹaɪ̯m/

Woordherkomst en -opbouw

• Ontleend aan Middelfrans prime (uit Latijn primus “eerste, voornaamste”), aangetroffen sinds ca. 1400.

Bijvoeglijk naamwoord

prime

1. eerste, voornaamste in rang, waardigheid
2. eerste, vroegste, oudste in tijd, tijdsvolgorde
3. beste, uitstekend in kwaliteit, waarde
4. (wiskunde) priem

enkelvoud	meervoud
prime	primes

Zelfstandig naamwoord

prime

1. (historisch) het eerste uur van de dag, gerekend vanaf de zonsopgang
2. (religie) de kerkdienst, mis gehouden op het eerste uur van de dag
3. (muziek) prime, de eerste noot van een toonladder
4. het eerste, vroegste van iets
5. (sport) de eerste positie, basispositie (bijv. van schermen, zwaardvechten)
6. (wiskunde) priemgetal
7. (kaartspel) een hand van 4 kaarten van verschillende kleuren
8. (wiskunde) het typografische symbool ' dat seconden, graden en (translatie) afleidingen aangeeft.
9. (eenheid) het typografische symbool ' dat de foot (Engelse voet= 30,48 cm), inch (Engelse duim = 2,54 cm), aangeeft

Frans

Uitspraak

• Geluid:  prime    (hulp, bestand)

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
prime	la prime	sixtes	les sixtes

Zelfstandig naamwoord

prime v

1. (muziek): prime
2. (spreektaal) bon, bekeuring

   «Ce chauffard d'un Joseph a chopé une prime.»

   Die wegpiraat van een Joseph is op de bon gegaan.