patrimoniaal

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  patrimoniaal    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pa·tri·mo·ni·aal

Woordherkomst en -opbouw

• afleiding van patrimonium met het achtervoegsel -aal

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	patrimoniaal	patrimonialer	patrimoniaalst
verbogen	patrimoniale	patrimonialere	patrimoniaalste
partitief	patrimoniaals	patrimonialers	-

Bijvoeglijk naamwoord

patrimoniaal

1. via een erfenis van de ouders verkregen

   • Niet alleen in de VS, maar in alle liberale markteconomieën hoopt vermogen (Piketty spreekt van ‘kapitaal’ – geld, beleggingen, bezittingen) op bij een kleine elite die een steeds groter deel van de taart in handen krijgt. Daarmee keert, schrijft Piketty in zijn van culturele verwijzingen bolstaande boek, een „patrimoniaal kapitalisme” uit de romans van Jane Austen en Honoré de Balzac terug.  
   • 'Wij beheren twee fondsen: een puur aandelenfonds en een gespreid patrimoniaal fonds. Dat laatste bestaat momenteel voor 50 % uit aandelen, 20 à 30 % bedrijfsobligaties, 12 % cash en 2 % goud.  

2. van een regering dat deze zichzelf niet alleen als leider maar ook als eigenaar van de staat ziet

   • Pipes is iemand met een eigenzinnige mening en een gigantische eruditie. De lezers van zijn Russia under the Old Regime uit 1974 weten daarvan mee te praten. In dat boek omschreef hij hij de Russische politieke traditie met de term 'patrimonialisme' - afgeleid van patrimonium, dat wil zeggen vaderlijk erfdeel. Onder een 'patrimoniaal regime' zijn soevereiniteit en eigendom niet gescheiden. De monarch ziet zichzelf, en wordt door zijn onderdanen gezien, tegelijkertijd als de heerser en als de eigenaar van zijn rijk. Dit was volgens Pipes de basis van de autocratie der Russische tsaren en van hun onbeperkte politieke autoriteit.  
   • Daarna werden macht en bezit (ook van de bodemschatten) geprivatiseerd door de Sovjetnomenklatoera, hun familie, hun vrienden en de vrienden van hun vrienden. Zo werd de grondslag gelegd voor een corporatieve (oligarchische, patrimoniale) staat;  

Gangbaarheid

• Het woord patrimoniaal staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "patrimoniaal" herkend door:

72 %	van de Nederlanders;
90 %	van de Vlamingen.