ont-

Nederlands

Huidig bestand
155

Woordherkomst en -opbouw

(erfwoord) Van Protogermaans *and-, anþ(a)-, vanwaar ook: het voegwoord en het voorvoegsel ant- in antwoord

Verwanten in andere Germaanse talen: Engels: an- in answer Duits: ent-, ant- in Antwort Gotisch: 𐌰𐌽𐌳- Zweeds: an-

Niet buiten Germaans.

Voorvoegsel

(niet scheidbaar)
ont-

1. ont- + werkwoord geeft een beëindiging van een werking of een verwijdering aan.

   • Iets ontvangen betekent iets uit andersmans handen krijgen. 

2. ont- + werkwoord vormt een in de regel ergatief werkwoord dat het begin van een spontaan proces aanduidt.

   • Ontbranden betekent spontaan in brand vliegen. 

3. ont- + zelfstandig naamwoord + -en vormt een werkwoord dat een verwijdering van iets aangeeft.

   • Iets ontbladeren betekent bladeren verwijderen 

4. ont- + bijvoeglijk naamwoord + -en vormt een werkwoord dat de beëindiging van een hoedanigheid aangeeft.

   • Een klank ontronden betekent de klank minder gerond maken 
   • Het ontvetten van de keuken was een lastige klus. 

5. ont- + bijvoeglijk naamwoord + -en vormt een werkwoord dat het begin van een hoedanigheid aangeeft.

   • Iemand ontnuchteren betekent echter juist iemand nuchter maken, bijvoorbeeld door de dronkenschap te beëindigen. 
   • Op verzoek van de arts ontblootte hij zijn bovenlijf. 

Antoniemen

• [3]: be-; vgl. bebossen en ontbossen.
• [4]: in-; vgl. invetten en ontvetten.

Afgeleide begrippen

    enige nog in te voeren woorden met dit voorvoegsel

ontadelen ontaromatiseren ontbenen ontbetene ontbetenen ontbloeien ontblokken ontboeien ontbolsteren ontbotten ontbreidelen ontbureaucratiseren ontchristenen ontfronsen ontgespen ontglanzen ontglazen ontglijden ontglimmen ontgloeien ontgloren ontgommen ontgoogelen ontgordelen ontgraven ontgrinden ontgrinten ontgrissen ontgroeven ontgronden onthaasten onthalzen ontharsen onthechten ontheiligen ontheisteren onthoeken ontinkten ontkapen ontkappen ontkerstenen ontkisten ontkleien ontkluisteren ontknikken ontknopen ontkokeren ontkorsten ontkroezen ontkronen ontkrullen ontledigen ontleren ontlieven ontlijken ontluchten ontluizen ontmagnetiseren ontmaken ontmannen ontmasten ontmelken ontmengen ontmeren ontmijden ontmijnen ontmoeien ontmossen ontmuggen ontmunten ontmythologiseren ontnaaien ontnagelen ontnestelen ontpachten ontpakken ontpantseren ontpappen ontpennen ontpersen ontplanten ontpolderen ontpunten ontrading ontratten ontredderen ontregenen ontreinigen ontremmen ontrennen ontridderen ontrijgen ontrijmen ontrijzen ontrimpelen ontritsen ontroesten ontroeten ontromen ontronden ontroven ontrukken ontrusten ontschakelen ontschaken ontschampen ontscharen ontscheuren ontschoeien ontschorsen ontschotten ontschranken ontschuilen ontschutteren ontsjachelen ontsjacheren ontslaken ontslakken ontslibberen ontsliepen ontslijmen ontslippen ontsluimeren ontsluipen ontsnavelen ontsnellen ontsparen ontspenen ontspiegelen ontspijkeren ontstapelen ontsterken ontstichten ontstoffen ontstoren ontstralen ontstressen ontstrijden ontstrikken ontstromen ontstuwen ontsuikeren onttoppen onttoveren onttroggelen onttuieren ontvaren ontvechten ontveinzen ontvilten ontvlechten ontvlekken ontvlezen ontvliegen ontvloeien ontvlokken ontvlooien ontvonken ontvormen ontvriezen ontwaaien ontwasemen ontwassen ontwateren ontwekken ontweldigen ontwellen ontwijden ontwinden ontwinnen ontwoekeren ontwoelen ontworden ontwortelen ontzadelen ontzakken ontzamelen ontzanden ontzegelen ontzeilen ontzinnen ontzippen ontzondigen ontzorgen ontzuigen ontzuren ontzwachtelen ontzwangeren ontzwavelen ontzwellen ontzwemmen ontzwerven ontzweven