populisme

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

1. Een korte inleiding over populisme.
Uitspraak
Woordafbreking
  • po·pu·lis·me
Woordherkomst en -opbouw
  • [1] van Engels populisme, in de betekenis van ‘Amerikaanse politieke stroming’ (People's Party) op Wikipedia (en) aangetroffen vanaf 1896 (zie vindplaats hieronder), daarnaast ook gebruikt voor de Russische Narodniki op Wikipedia (nl), een heel andere beweging uit dezelfde tijd
  • [2] (metonymisch) gebruik van de naam van de politieke stroming om een stijl van betogen aan te duiden, in de betekenis ‘volks uit effectbejag’ aangetroffen vanaf 1972 (zie vindplaats hieronder)
  • [3] van Frans populisme, in de betekenis van ‘stroming in de Franse literatuur met aandacht voor de lagere volksklasse’ aangetroffen vanaf 1933 (zie vindplaats hieronder) [1]
enkelvoud meervoud
naamwoord populisme -
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

het populismeo

  1. (politiek) politieke stroming die vindt dat een maatschappelijke elite het belang van het volk verwaarloost en een krachtige leider de eensgezindheid moet herstellen
     Populisme is een dunne ideologie, volgens welke de maatschappij uiteindelijk verdeeld wordt in twee homogene en vijandige kampen – ‘het zuivere volk’ versus ‘de corrupte elite’ – en die stelt dat de politiek een uitdrukking zou moeten zijn van de algemene wil van het volk[2]
     Populisme is een visie op democratie die democratie reduceert tot het volk, dat één en ondeelbaar is en dus vreemde elementen weert. In deze visie zijn diegenen die het volk vertegenwoordigen - een elite dus - bijna per definitie fout. Natuurlijk is ‘het’ volk een constructie. Is de helft plus één volk? Wat is de resterende 49 procent dan?[3]
     In Latijns-Amerika wordt populisme beschouwd als een soort bondgenootschap tussen bepaalde sectoren van verschillende klassen die in sommige opzichten meer gemeenschappelijke dan strijdige belangen hadden.[4]
     De „sociaal-revolutionaire partij”, in 1901 in het buitenland opgericht, en uit verschillende autonome groepen, liga’s en verenigingen samengesteld, ging haar eerste congres houden. Haar algemene richting was die van het oude populisme, dat herzien was door Lavrof en Michaïlofski en ook beïnvloed door het westerse socialisme, en haar voornaamste karakteristiek de terroristische strijd.[5]
      We willen toonen, dat onze partij nog niet aan populisme en anarchie zich heeft overgeleverd.[6]
  2. (pejoratief) proberen brede steun te krijgen door kwesties te versimpelen en op gevoelens in te spelen
    • De politicus werd beschuldigd van populisme toen hij gemaakte afspraken niet waar kon maken. 
     Zelfs gematigde progressieven wensten de beslissing over het al dan niet plaatsen van kruisvluchtwapens in feite niet aan het parlement over te laten: plaatsing zou ‘ondemocratisch’ zijn aangezien ‘het volk’ daar tegen zou zijn. Dit was nogal in strijd met aard en wezen van de representatieve democratie, maar deze opvatting deed vooral geen enkel recht aan het feit dat ‘de politiek’ - lees: Lubbers - zich juist in deze kwestie nogal wat moeite heeft getroost om rekening te houden met de sentimenten die daarover onder grote delen van de bevolking leefden. Hier werd een populisme zichtbaar, dat voor links aantrekkelijk was zolang het in de oppositie was, en zelden veel langer, zoals nog te ervaren zou zijn.[7]
     Iedere vrijdagavond verschijnt de minister-president voor de camera's van de omroep die aan de beurt is en dan wordt hij vrijmoedig ondervraagd door een simpele verslaggever die hem gewoon meneer noemt. Het ijs is gebroken en gesmolten. Voor zover het politieke leven zich in het openbaar afspeelt, gebeurt dat in een wolk van zelfvoldaan populisme.[8]
  3. (letterkunde) stroming in de literatuur die op een realistische en positieve manier het leven van mensen met weinig geld beschrijft, vanaf 1929 ontstaan in Frankrijk
     In de keuze van het object vertoont het populisme enige overeenstemming met het naturalisme.[9]
      Bewust of onbewust sluiten onze laatst besproken romans zich aan bij 't Fransch populisme, tenminste in de voortzetting van de realistische richting à la Aymé.[10]
Verwante begrippen
Afgeleide begrippen
Hyponiemen
Vertalingen

Gangbaarheid

98 % van de Nederlanders;
97 % van de Vlamingen.[11]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. populisme op website: Etymologiebank.nl
  2. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    Cas Mudde geciteerd door Matthijs le Loux
    “'Je bent een populist!' Maar wat betekent dat eigenlijk?” (20 april 2019) op nu.nl op Wikipedia
  3. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    J.L. Heldring
    Dezer dagen : Waar is het volk gebleven? in: NRC Handelsblad op Wikipedia (8 december 2011), p. 16
  4. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    Helio Jaguaribe interview in Willem Oltmans
    “Grenzen aan de groei. Deel 2. 50 gesprekken over het rapport van de Club van Rome.” (1974), A.W. Bruna & Zoon, Utrecht, ISBN 9022972739, p. 209
  5. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    Souvarine, Boris (vert. Du Perron, E.)
    “Stalin en het bolsjewisme” (1940), Em. Querido's Uitgeversmaatschappij, Amsterdam, p. 61
  6. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron Buitenlandsch Overzicht. : Amerika in: Friesch Volksblad, jrg 20 nr. 1218 (13 september 1896), O. Stellingwerf, Tjum, p. 4 kol. 1
  7. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    Piet de Rooy
    Grote veranderingen in een klein land (2005) in:
    Piet de Rooy & Henk te Velde
    Met Kok. Over veranderend Nederland., Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam, ISBN 9028421041, p. 183
  8. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    H.J.A. Hofland
    “Tegels lichten.”, 5e druk (1986; 1e druk 1972), Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, p. 202
  9. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron
    Marmelstein, J.W.
    “Frankrijks moderne letterkunde (1900-1934)” (1935), G.J.A. Ruys, Zutphen, p. 97
  10. Bronlink geraadpleegd op 27 november 2023 Weblink bron De Kritiek in Vlaanderen : Antwoord van Jongelui uit Brussel in: Dietsche Warande en Belfort., jrg. 1930 nr. 11 (1930), N.V. P. Brand's Uitgeversbedrijf, Hilversum, p. 917
  11. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be


Frans

Uitspraak
Woordherkomst en -opbouw
enkelvoud meervoud
zonder lidwoord met lidwoord zonder lidwoord met lidwoord
  populisme     le populisme     populismes     les populismes  

Zelfstandig naamwoord

populisme m

  1. (politiek) populisme
  2. (letterkunde) populisme

Meer informatie

Verwijzingen