meter

Niet te verwarren met: -meter, Meter

Nederlands

Uitspraak

Geluid: meter (hulp, bestand)
IPA: / ˈmetər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

me·ter

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘100 centimeter’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1802 ^[1]
Leenwoord uit het middeleeuws Latijn, in de betekenis van ‘doopmoeder’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1330 ^[1]
Naamwoord van handeling van meten met het achtervoegsel -er ^[2] ^[3]

Zelfstandig naamwoord

de meter

m (natuurkunde), (eenheid) de SI-basiseenheid van lengte, weergegeven met symbool m
▸ Amateurwielrenners op de Planche des Belles Filles leggen de laatste 200 meter vaak te voet af.^[4]

▸ Als je hier zou uitglijden zou je honderden meters naar beneden vallen.^[5]

▸ Deze storm zou ik moeten overleven boven op Mount Whitney, 4.421 meter hoog.^[5]
m (techniek) meetinstrument, gereedschap of toestel om grootheden (maten, gewichten) te bepalen (zie ook meter)
- De wijzer van de meter mag niet in het rode gebied komen.
m (techniek) iemand die metingen verricht of meters afleest
v: een doopmoeder

Synoniemen

[2,3] teller
[4] paat (Zuid-Nederland)
[4] peettante
[4] petemoei

Hyperoniemen

Hyponiemen

[1] elfmeter, kubieke meter, millimillimeter, vierkante meter, zevenmeter

(2)

[3] boommeter, inboedelwaardemeter, landmeter, wegmeter

Afgeleide begrippen

[1] meter per seconde, meterlens, metersdiep, metershoog, meterspoor, anderhalvemetereconomie, anderhalvemeterpolitie, anderhalvemetersamenleving
[2] meterconstante, meterkast, meterstand, metertarief
[3] meteropnemer
[4] meterschap

Verwante begrippen

[1] AE, lichtjaar, parsec, mijl, zeemijl, ångström
[2] dieplood, peilstok, duimstok, rolmaat, sextant, frequentieteller, toerenteller, weegschaal, klok, sensor
[4] peter, petekind, doopsel

eenheden van lengte (afstand) in het Nederlands (nld)
yoctometer • zeptometer • attometer • femtometer • picometer • nanometer • micrometer • millimeter • centimeter • decimeter • meter • decameter • hectometer • kilometer • megameter • gigameter • terameter • petameter • exameter • zettameter • yottameter
parsec • kiloparsec • megaparsec • gigaparsec astronomische eenheid (AE) • lichtjaar • lichtminuut • lichtseconde • lichtuur • mijl • zeemijl buiten gebruik: duim • el • roede • uur gaans • voet

Anagrammen

temer

Uitdrukkingen en gezegden

[1] aan de lopende meter
[1] geen meter vooruitkomen
totaal niet verder met iets komen, geen vordering maken
[1] meters maken
met iets opschieten, vorderingen maken, dichter bij het gestelde doel komen
[1] voor geen meter
helemaal niet

Vertalingen

1. de SI-eenheid van lengte

Afrikaans: meter ^(af)
Alemannisch: Meter
Duits: Meter ^(de) m
Engels: meter ^(en), metre ^(en)
Esperanto: metro ^(eo)
Fins: metri ^(fi)
Frans: mètre ^(fr) m
Fries: meter ^(fy)
Galicisch: metro ^(gl) m
Hoogsilezisch: myjter ^(szl), meter ^(szl)
Hongaars: méter ^(hu)
Ido: metro ^(io)
Italiaans: metro ^(it) m
Jiddisch: מעטער ^(yi)

Limburgs: meter ^(li)
Luxemburgs: Meter ^(lb)
Nedersaksisch: Meter ^(nds)
Noord-Fries: meeter
Oekraïens: метер ^(uk) m klassiek, метр ^(uk) m Sovjet-Oekraïens
Oppersorbisch: meter ^(hsb) m
Papiaments: mèter
Pools: metr ^(pl) m
Ripuarisch: Meter ^(ksh), Meeter ^(ksh)
Schots: metre ^(sco)
Slowaaks: meter ^(sk) m
Spaans: metro ^(es) m
Tsjechisch: metr ^(cs) m onbezield
West-Vlaams: meter ^(vls)

2. meetinstrument

Duits: Messgerät ^(de) o
Engels: meter ^(en)

3. iemand die meet

Duits: Messer ^(de) m
Engels: measurer ^(en)

Frans: mesureur ^(fr) m
Pools: mierniczy ^(pl) m

4. een doopmoeder

Frans: marraine ^(fr) v
Pools: matka chrzestna ^(pl) v

Spaans: madrina ^(es) v

Gangbaarheid

Het woord meter staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "meter" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[6]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

1 2 "meter" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ meter op website: Etymologiebank.nl
↑ meter op website: Etymologiebank.nl
↑ Weblink bron
Rob Gollin
“De helling van de mooie meisjes knijpt de renner de keel dicht” (10 juli 2019), de Volkskrant
1 2
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Zelfstandig naamwoord

meter

(eenheid)(natuurkunde)(wiskunde) meter

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Engels

Zelfstandig naamwoord

meter (Amerikaans Engels)

(natuurkunde), (wiskunde), (eenheid) meter

Verwante begrippen

eenheden van lengte in het Engels (eng)
Amerikaans Engels: yoctometer • zeptometer • attometer • femtometer • picometer • nanometer • micrometer • millimeter • centimeter • decimeter • meter • decameter • hectometer • kilometer • megameter • gigameter • terameter • petameter • exameter • zettameter • yottameter
Brits Engels: yoctometre • zeptometre • attometre • femtometre • picometre • nanometre • micrometre • millimetre • centimetre • decimetre • metre • decametre • hectometre • kilometre • megametre • gigametre • terametre • petametre • exametre • zettametre • yottametre