mattheuseffect

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  mattheuseffect    (hulp, bestand)
• IPA: / mɑˈtejʏsɛˌfɛkt / (5 lettergrepen)

Woordafbreking

• mat·the·us·ef·fect

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  Mattheus en  en  effect zn , eponiem dat verwijst naar de evangelist Mattheus ; geschreven zonder trema vanwege uitzondering onder 7.5 (a) op spellingregel 7.A en met een kleine letter volgens spellingregel 16.D
  • [1] verwijzing naar Matt. 13:12: "Want wie heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal overvloediglijk hebben; maar wie niet heeft, van dien zal genomen worden, ook dat hij heeft.", in 1975 voor het eerst in deze betekenis gebruikt door de 20e-eeuwse Belgische econoom H. Deleeck
  • [3] van Engels Matthew effect, verwijzing naar Matt. 25:28-29: "Neemt dan van hem het talent weg, en geeft het dengene, die de tien talenten heeft. Want een iegelijk die heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal overvloedig hebben; maar van dengene, die niet heeft, van dien zal genomen worden, ook dat hij heeft.", in 1968 voor het eerst in deze betekenis gebruikt door de 20e-eeuwse Amerikaanse socioloog R.K. Merton

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	mattheuseffect	mattheuseffecten
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

het mattheuseffect o

1. (economie), (sociologie) groter worden van verschillen in rijkdom of status, doordat grotere rijkdom of status helpen nog meer rijkdom of status te verwerven en armoede of lage status dat juist moeilijker maken, zelfs bij regelingen die bedoeld waren om die verschillen te verkleinen

   ▸ De oude mechanismen die doorspelen en die Piketty goed in beeld heeft gebracht zou je het ‘mattheuseffect’ kunnen noemen. Zij die hebben, zullen krijgen. Immers huishoudens die reeds een groot vermogen vergaren van aandelen, financiële activa of vastgoed en die doorgeven over generaties, zien hun jaarlijks inkomen steeds verder toenemen.

2. (onderwijs) vergroting van verschillen in kennis en vaardigheden doordat leerlingen die al over meer kennis en vaardigheden beschikten meer opsteken van hetzelfde onderwijs

   ▸ ⧖ Zwakke lezers blijken zich met name te kenmerken door het onvoldoende toepassen van die kennis, waarover ze bij aanvang mogelijk wel beschikken, maar die ze door hun gebrek aan leeservaring onvoldoende verwerven, waardoor hun relatieve achterstand toeneemt (het door Stanovich naar voren gebrachte zgn. Mattheuseffect).

3. (wetenschap) verschijnsel dat wetenschappers die bekend zijn meer worden geciteerd en zo nog bekender worden en zo minder bekende wetenschappers verdringen, zonder dat de kwaliteit van hun bijdragen dat rechtvaardigt

   ▸ ⧖ Sociologen hebben dit Mattheüs-effect nu wetenschappelijk aangetoond bij geleerden. Zij hebben bewezen, dat wanneer een bekende en een onbekende geleerde hetzelfde ontdekken, de bekende de eer krijgt en zijn aanzien en roem nog verhoogt, terwijl de onbekende onbekend blijft en bijna geen aandacht krijgt.

Schrijfwijzen

• Mattheuseffect (officiële spelling tot 2006)

Opmerkingen

• Bij een verdergaande vernederlandsing van Mattheus dan de officiële spelling sinds 2006 wordt het resultaat "matteüseffect". De schrijfwijzen met trema en/of koppelteken (mattheüseffect, Mattheüseffect, mattheüs-effect, Mattheus-effect, mattheus-effect, Mattheus-effect) zijn nooit de officiële spelling geweest.

Gangbaarheid

• Het woord mattheuseffect staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.