kritiek

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  kritiek    (hulp, bestand)
• IPA: / kriˈtik / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• kri·tiek

Woordherkomst en -opbouw

• via het Frans via Latijn criticus "kritisch, hachelijk; kritiek, beoordelaar" van Oudgrieks κριτικός (kritikos) "kritisch, in staat tot oordelen; beslissend, kritiek"
• zn van Frans  critique zn , in de betekenis van ‘beoordeling’ voor het eerst aangetroffen in 1761
• zn van Frans  critique bn  "cruciaal, doorslaggevend"

1	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kritiek	-
verkleinwoord	-	-

2	enkelvoud	meervoud
naamwoord	kritiek	kritieken
verkleinwoord	kritiekje	kritiekjes

Zelfstandig naamwoord

de kritiek v

1. uitingen waarmee bepaald gedrag, een bepaalde zienswijze e.d. van anderen worden veroordeeld of in twijfel getrokken

   • Er kwam zware kritiek op het optreden van de troepen. 

   ▸ Het vertrek van een reeks hooggeplaatste functionarissen werd op 5 juli ingeluid door minister van Financiën Rishi Sunak en gezondheidsminister Sajid Javid. Het tweetal uitte bij hun vertrek felle kritiek op Johnson. Ze schreven in een verklaring dat de overheid geen "goed, competent en serieus werk" verricht.

   ▸ Paus Franciscus, geboren als Jorge Mario Bergoglio, schudde het Vaticaan op en kwam op voor de zwakkeren in de samenleving. Maar kritiek was er ook, onder meer uit conservatieve hoek

2. (letterkunde) een document dat kunstzinnig commentaar levert op een optreden, tentoonstelling, boek, film of andere kunstuiting

   • Heb je de kritieken gelezen? Ze zijn erg positief. 

Synoniemen

• [1] commentaar
• [2] recensie

Hyponiemen

   

bijbelkritiek bronnenkritiek detailkritiek filmkritiek islamkritiek kunstkritiek literatuurkritiek maatschappijkritiek religiekritiek schriftkritiek stijlkritiek tekstkritiek toneelkritiek zelfkritiek

Afgeleide begrippen

• criticus, kritiekloos, kritisch

Uitdrukkingen en gezegden

• De toets der kritiek kunnen doorstaan

Ondanks kritiek standhouden

• Een storm/stortvloed van kritiek

Veel kritiek die bovendien ongeveer tegelijkertijd wordt gegeven

Vertalingen

    1. uitingen waarmee bepaald gedrag, een bepaalde zienswijze e.d. van anderen worden veroordeeld of in twijfel getrokken   

Duits: Kritik (de) v Engels: criticism (en)

Noors: kritikk (no) m Nynorsk: kritikk (nn) m

    2. een document dat kunstzinnig commentaar levert op een optreden, tentoonstelling, boek , film of andere kunstuiting   

Duits: Kritik (de) v Engels: criticism (en)

Noors: kritikk (no) m Nynorsk: kritikk (nn) m

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	kritiek	kritieker	kritiekst
verbogen	kritieke	kritiekere	kritiekste
partitief	kritieks	kritiekers	-

Bijvoeglijk naamwoord

kritiek

1. op het scherp van de snede, met onzekere uitkomst, cruciaal voor de toekomst

   • De kritieke situatie in het buurland zorgde voor grote onrust. 

   ▸ De meest kritieke fase is daarmee voorbij, meldt de brandweer, die 950 brandweerlieden inzette. De vlammen worden geblust met behulp van vliegtoestellen. Er blijven nog 520 brandweerlieden in het gebied om de brand verder te controleren. Hulpdiensten spreken van een "megabrand".

2. (medisch) zeer hachelijk, met groot gevaar voor leven of verdere gezondheid

   • De aangereden voetganger is in kritieke staat in het ziekenhuis opgenomen. 

Vertalingen

    1. op het scherp van de snede, met onzekere uitkomst, zeer ernstig   

Duits: kritisch (de) Engels: critical (en) Frans: critique (fr)

Noors: kritisk (no) Nynorsk: kritisk (nn) Spaans: crítico (es)

Gangbaarheid

• Het woord kritiek staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kritiek" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.