knikker

Nederlands

1. Glazen knikkers

Uitspraak

• Geluid:  knikker    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈknɪkər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• knik·ker

Woordherkomst en -opbouw

• Naamwoord van handeling van knikken met het achtervoegsel -er
  • [1] kan ook als klanknabootsing worden opgevat, in de betekenis van ‘glazen of stenen balletje als kinderspel’ voor het eerst aangetroffen in 1599

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	knikker	knikkers
verkleinwoord	knikkertje	knikkertjes

Zelfstandig naamwoord

de knikker m

1. (speelgoed) balletje van glas, marmer, steen, hout of klei, meestal gebruikt door kinderen om ermee te knikkeren

   ▸ Het jochie had knikkers gejat uit de broekzak van een andere kleuter.

   ▸ Op school baarde het jongetje uit Indië enig opzien, vooral omdat je het niet aan hem kon zien, en ook omdat hij bij het knikkeren niet eenvoudig de knikker in de vuist hield en hem met zijn duim wegschoot, maar met wijs- en middelvinger van beide handen een ingewikkelde lanceerinrichting bouwde van waaruit hij hem wegkatapulteerde.

2. iemand die met het hoofd een op- en neergaande beweging maakt (meestal als teken van instemming)
3. (informeel), (anatomie) hoofd [1]

   • Hij heeft een kale knikker. 

Hyponiemen

• [1] ertsknikker, stuitknikker

Afgeleide begrippen

• [1] knikkerbaan, knikkerbeurs, knikkeren, knikkerhoofd, knikkerjongen, knikkerkop, knikkernoot, knikkerpot, knikkerspel, knikkertijd, knikkerzak
• [2] jaknikker

Verwante begrippen

• [1] stuiter

Uitdrukkingen en gezegden

[1]

• Er is stront aan de knikker.

Er is iets mis, er is iets vervelends aan de hand

• Het gaat niet om de knikkers, maar om het spel.

Vertalingen

    1. balletje van glas, marmer, steen, hout of klei   

Duits: Murmel (de), Bucker (de), Knicker (de) Engels: marble (en) Frans: bille (fr)

Papiaments: nimichi Spaans: canica (es) v Turks: bilye (tr)

Werkwoord

vervoeging van
knikkeren

knikker

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knikkeren
   

   • Ik knikker. 

2. gebiedende wijs van knikkeren
   

   • Knikker! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knikkeren
   

   • Knikker je? 

Gangbaarheid

• Het woord knikker staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "knikker" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.