kaltstellen
Nederlands
Uitspraak
- er zijn twee uitspraakvarianten, met een verschillende vervoeging: [1]
- Geluid: kaltstellen (vernederlandst) (hulp, bestand)
- IPA: / ˈkɑltstɛlə(n) / (3 lettergrepen)
- Geluid: kaltstellen (oorspronkelijk) (hulp, bestand)
- IPA: / ˈkɑltʃtɛlə(n) / (3 lettergrepen)
- Geluid: kaltstellen (vernederlandst) (hulp, bestand)
Woordafbreking
- kalt·stel·len
Woordherkomst en -opbouw
- van Duits kaltstellen ww [2], voor het eerst aangetroffen in 1916 (in een Duitse politieke context), zie hieronder.
stamtijd | ||
---|---|---|
onbepaalde wijs |
verleden tijd |
voltooid deelwoord |
kaltstellen /ˈkɑltstɛlə(n)/ |
stelde kalt /ˈstɛldə kɑlt/ |
kaltgesteld /ˈkɑltxəˌstɛlt/ |
zwak -d | volledig | vernederlandst |
stamtijd | ||
---|---|---|
onbepaalde wijs |
verleden tijd |
voltooid deelwoord |
kaltstellen /ˈkɑltʃtɛlə(n)/ |
stellte kalt /ˈʃtɛltə kɑlt/ |
kaltgestelt /ˈkɑltɡəʃtɛlt/ |
zwak -t | volledig | oorspronkelijk |
Werkwoord
kaltstellen
- (politiek), overgankelijk monddood maken, m.n. de (politieke of culturele) invloed van iemand verminderen dan wel elimineren
- De krant wilde de man met ongemakkelijke standpunten kaltstellen.
- ▸ ⧖ Eerst tien jaren later is de brief van 10 December 1858 aan Malwine bekend geworden, n.l. in Hesekiel's ‘Buch vom Grafen Bismarck (1868)’, maar de spraakmakende gemeente in Duitschland heeft er toen ook terstond de hand op gelegd. Kaltstellen doet men iemand, als men hem tijdelijk of voorgoed uit zijn kring van politieken invloed verwijdert en aldus machteloos maakt.[3]
Gangbaarheid
- Het woord kaltstellen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
Verwijzingen
- ↑ Weblink bron “kaltstellen” op vrttaal.net
- ↑ kaltstellen op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Weblink bron Arnoldus Wilhelmus StellwagenGevleugelde woorden van Bismarck in: Onze Eeuw , Jaargang 16 (1916), De erven F. Bohn, Haarlem, p. 261 op www.dbnl.org
Duits
Uitspraak
- IPA: / ˈkaltˌʃtɛlən /
Woordherkomst en -opbouw
- samenstelling van kalt en stellen
stamtijd | ||
---|---|---|
infinitief | verleden tijd |
voltooid deelwoord |
kaltstehen |
stellte kalt |
kaltgestellt |
volledig |
Werkwoord
kaltstellen
- iets naar een koelere plek brengen
- (figuurlijk) (informeel) de invloed van iemand verminderen, monddood maken, "kaltstellen"
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 11
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 3 lettergrepen in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Zwak werkwoord (-d) in het Nederlands
- Werkwoord in het Nederlands
- Scheidbaar werkwoord in het Nederlands
- Zwak werkwoord (-t) in het Nederlands
- Politiek in het Nederlands
- Overgankelijk werkwoord in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Woorden in het Duits
- Woorden in het Duits van lengte 11
- Woorden in het Duits met IPA-weergave
- Samenstelling in het Duits
- Werkwoord in het Duits
- Figuurlijk in het Duits
- Informeel in het Duits