heerseres

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  heerseres    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• heer·se·res

Woordherkomst en -opbouw

• afleiding van heerser met het achtervoegsel -es

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	heerseres	heerseressen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de heerseres v

1. vrouwelijke heerser

   • Aan het eind van de vijftiende eeuw is zij de machtigste vrouw van Europa. De nieuwe dominante rol van de schaakdame weerspiegelt het vastberaden optreden van deze Spaanse heerseres. Isabella huwde koning Ferdinand in 1469, na haar kroning tot koningin in 1474 kreeg ze meer macht dan haar man. Dat moet het sein zijn geweest tot de opwaardering van de dame in het schaakspel.  
   • In de Bijbel wordt in het Oude Testament enkele keren gesproken over rijke schatten als goud en wierook die Ethiopië herbergde. Bekend is de geschiedenis dat de koningin van Scheba op bezoek gaat bij de Israëlische koning Salomo zo’n 3000 jaar geleden. In 1 Koningen 10 en 2 Kronieken 9 staat dat de schatrijke heerseres naar Jeruzalem reist om Salomo’s wijsheid te onderzoeken.  

   ▸ Ze waren de onbetwiste heerseressen van de barakken en hielden zonder problemen een twintigtal kerels onder de duim, hoe naar liefde snakkend die zich ook konden gedragen na meerdere maanden in de bergen.

2. vrouw die veel beter is dan haar concurrenten

   • Swift bevestigt met Reputation haar status als heerseres van de hitparade, maar laat tegelijkertijd ruimte voor verbetering. Swift moet haar beste én meest onderscheidende album nog maken.  
   • Vos: 'Ik ben niet de heerseres': Alsof winnen in het veld een aangeboren talent is. De vanzelfsprekendheid waarmee de buitenwereld naar de veldritsuccessen van Marianne Vos kijkt, stoort vader Henk Vos wel eens. Na twee moeilijke winters vanwege een fysieke burn-out heeft La Marianne de afgelopen maanden de draad weer opgepakt. Met drie Wereldbeker-zeges (Zolder, Fiuggi en Hoogerheide) is de Brabantse zaterdag de grote favoriete om voor de achtste (!) keer wereldkampioene veldrijden te worden.  

Synoniemen

• [1] gebiedster

Hyponiemen

• [1] vorstin, tsarina, koningin

Vertalingen

    1. vrouwelijke heerser   

Engels: mistress (en)

Gangbaarheid

• Het woord heerseres staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "heerseres" herkend door:

89 %	van de Nederlanders;
83 %	van de Vlamingen.