heen-en-weer

Niet te verwarren met: heen en weer

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  heen-en-weer    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈhenənˌwer / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• heen-en-weer

Woordherkomst en -opbouw

• (samenkoppeling) ontstaan uit de bijwoordelijke uitdrukking heen en weer

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	heen-en-weer	heen-en-weers
verkleinwoord	heen-en-weertje	heen-en-weertjes

Zelfstandig naamwoord

de heen-en-weer m

1. trein- of bootkaartje voor een reis in beide richtingen

   • Mag ik een heen-en-weertje van u? 

2. schip dat een veerdienst over een rivier verzorgt
3. (naaiwerk) dicht op elkaar herhaalde steken om af te hechten

Synoniemen

• retour

Antoniemen

• [1] enkeltje

Afgeleide begrippen

• [2] heen-en-weerdienst

heen-en-weer o

1. telkens herhaalde beweging tussen twee toestanden

   ▸ Blaren achter op de hiel ontstaan door het heen-en-weer van de schoen ten opzichte van de hiel dat de sok als schuifkrachten op de huid overdraagt.

2. (figuurlijk) geërgerde nervositeit door een telkens terugkerende prikkel

   ▸ Toen ik afgelopen zaterdag, de dag waarop mijn benoeming bekend werd gemaakt, na een hectische middag vol interviews met de trein huiswaarts wilde keren, zei de secretaresse van het bisdom Groningen: "Durft u dat wel aan? U bent nu door de media een publieke figuur". Vanmorgen bij het kopen van een treinkaartje naar Groningen, is het al gelijk raak. De man aan het loket: "Hé, bent u niet die nieuwe bisschop van Groningen? U heet toch Wim eh, Wim eh ..." Ja, Eijk, vul ik aan. Mij bekruipt een zekere onrust. Krijg het heen-en-weer, als dat de hele dag zo blijft.

Uitdrukkingen en gezegden

• [2] het heen-en-weer krijgen

Gangbaarheid

• Het woord heen-en-weer staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.