echelle

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  echelle    (hulp, bestand)
• IPA: / eˈʃɛl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• echel·le

Woordherkomst en -opbouw

• van Frans  échelle zn  dat teruggaat op Latijn scala "ladder"
• [3.1] mogelijk onder invloed van Turks iskele "raamwerk, steiger, pier, haven", dat via Byzantijns Grieks σκάλα teruggaat op Latijn scala "ladder"
• [4] alleen gevonden in woordenboeken

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	echelle	echelles
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de echelle v

1. (natuurkunde) toepassing van een tweede tralie met meer gespreide groeven in optische instrumenten om licht preciezer naar golflengte te scheiden

   ▸ De Vista maakt hiervoor gebruik van een spectrometer met echelle.

2. (mode) versiering of sluiting van een verticale opening bestaand uit een reeks horizontale strikjes boven elkaar

   ▸ Vida is in Studio Klare Taal een ‘echelle’ aan het maken, een borstversiering uit modetijdperken van weleer.

   ▸ ⧖ (…) hier bij voegt men eene witte pièce en eene echelle van karmeliet lint.

3. (scheepvaart) (verouderd) constructie met trappen en vlonders voor het laden en lossen van schepen

   ▸ ⧖ Er is uitdrukkelijk overeengekomen, dat de oude inrigtingen van aanleg en omslag (echelle), die in de steden Mentz en Keulen worden gevonden, zullen blijven bestaan, behoudens de wijzigingen in de tegenwoordige overeenkomst uitgedrukt; (…)

   1. (geschiedenis) havenplaats aan de oostelijke kusten van de Middellandse Zee

      ▸ ⧖ Volgens ingekomene berigten moet de kapitein-pacha de troepen, die zich te Nieuw-Echelle bevonden, hebben ingescheept, en de Turksche vloot bevindt zich waarschijnlijk heden voor Samos.

4. (muziek) (verouderd) volgens bepaald schema stijgende of dalende opeenvolging van tonen binnen een octaaf
   1. melodisch slaginstrument dat bestaat uit een reeks op toon gestemde staafjes

Synoniemen

• [3] haveninrichting
• [3.1] havenplaats, havenstad
• [4] toonladder
• [4] gamma (verouderd)
• [4.1] strovedel (verouderd)
• [4.1] xylofoon

Gangbaarheid

• Het woord 'echelle' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.