duiden

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  duiden    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• dui·den

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘wijzen, uitleggen’ voor het eerst aangetroffen in 1200
• Afgeleid van het Middelnederlandse duden (Vlaams: dieden), van het Oudhoogduitse diuten, van het Oudfriese bithiuda, van het Oudengelse geðiedan, van het Oudnoorse þýða en þeuðō ("volk"). Mogelijk betekende "dieden" 'voor het volk begrijpelijk maken' ofwel 'aan het volk uitleggen'.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
duiden	duidde	geduid
zwak -d	volledig

Werkwoord

duiden

1. overgankelijk uitleggen, verklaren, begrijpelijk maken

   • Een hoofdkenmerk [van de rationaliteit] is dat de mens zich 'afzet' van zijn omgeving, die hij trouwens rationeel probeert te duiden. 

2. duiden op:een teken zijn dat iets gaat gebeuren

   • Alles duidde op een komende onweersbui. 

Hyponiemen

• aanduiden, beduiden, misduiden, uitduiden

Afgeleide begrippen

• duidelijk, duiding, eenduidig, geduid, meerduidig, duidelijkheid

Vertalingen

    1. uitleggen, verklaren, begrijpelijk maken   

Engels: interpret (en)

Spaans: interpretar (es)

    2. een teken zijn dat iets gaat gebeurden   

Engels: point to (en)

Spaans: señalar (es), indicar (es)

Gangbaarheid

• Het woord duiden staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "duiden" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.