diesel

Nederlands

[3] diesel

Uitspraak

• Geluid:  diesel    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈdisəl/

Woordafbreking

• die·sel

Woordherkomst en -opbouw

• eponiem, van Duits  Diesel zn , in de betekenis van ‘soort motor en de brandstof daarvoor’ voor het eerst aangetroffen in 1907
  • [1] (verkorting) van dieselmotor
  • [2] (verkorting) van dieselauto of dieselvoertuig
  • [3] (figuurlijk) gebruik van de verkorting van dieselvoertuig of dieselauto
  • [4] (verkorting) van dieselbenzine, dieselbrandstof of dieselolie

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	diesel	diesels
verkleinwoord	dieseltje	dieseltjes

Zelfstandig naamwoord

diesel m

1. (motortechniek) motor, aangedreven door gasolie die fijn verdeeld in de cilinders gespoten wordt, waar zij door hoge druk en hoge temperatuur vanzelf ontbrandt

   • Een diesel heeft geen bougies nodig want de brandstof ontbrandt spontaan door de hoge druk en temperatuur in de cilinder. 

2. voertuig dat met een dieselmotor wordt aangedreven

   • Veel zakelijke personenauto's zijn diesels. 

3. (figuurlijk) iemand die langzaam maar gestaag kan doorgaan

   ▸ Vreemd genoeg had ik haar de afgelopen maand vele malen ingehaald maar kwam ik haar telkens weer tegen. Ze had het ritme van een trouwe diesel, stopte heel zelden en maakte lange dagen.

4. aardolieproduct dat in aanwezigheid van voldoende zuurstof bij compressie vanzelf tot ontbranding overgaat en zo geen ontstekingsmechanisme nodig heeft

   • In Nederland is een liter diesel goedkoper dan een liter benzine. 

Hyponiemen

   

afvaldiesel algendiesel bedrijfsdiesel biodiesel dieselen fluisterdiesel hybridediesel kokosdiesel ontbossingsdiesel scheepsdiesel turbodiesel

Afgeleide begrippen

   

dieselaccijns dieselakkoord dieselauto dieselbestelauto dieselbrandstof dieselbus dieselcompensatie dieselcrisis dieselduppie dieselelektrisch dieselen dieselgemaal dieselgeweten dieselhybride dieselloc diesellocomotief dieselmotor dieselolie dieseloproer dieselprijs dieselstabilisator dieseltank dieseltractie dieseltrein dieseltweetje

Vertalingen

    1. dieselmotor   

Engels: diesel (en)

Spaans: motor diesel (es) m

Werkwoord

vervoeging van
dieselen

diesel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dieselen
   

   • Ik diesel. 

2. gebiedende wijs van dieselen
   

   • Diesel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van dieselen
   

   • Diesel je? 

Gangbaarheid

• Het woord diesel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "diesel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.