colonne

[1] Een militaire colonne

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  colonne    (hulp, bestand)
• IPA: /ko'lɔnə/

Woordafbreking

• co·lon·ne

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit Frans colonne, in de betekenis van ‘rij van militairen in rotten’ voor het eerst aangetroffen in 1824.
• [2] In politiek figuurlijke zin ter aanduiding van een staatsvijandige groep mensen die zich heimelijk in het binnenland ophoudt, voor het eerst gebezigd op 18 oktober 1936 door de Spaanse regering, zie vindplaats hieronder.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	colonne	colonnes
verkleinwoord	colonnetje	colonnetjes

Zelfstandig naamwoord

colonne v / m

1. (militair) convooi, rij van militairen of voertuigen in een groot aantal gelederen van kleine frontbreedte

   • Een colonne van oude legervoertuigen maakt een ritje door de omliggende dorpen. 
   • De protesterende boeren reden met hun trekkers in colonne naar Brussel. 
   • De colonne marcheerde in rotten van 6. 

2. vijfde ~: een groep mensen die zich voordoet als loyaal, maar die in dienst staat van de vijand en in het geheim ondermijnende acties uitvoert

   ▸ De regeering beweert, dat Franco's vijfde colonne (welke zich, volgens een vroegere verklaring van generaal Franco, reeds in de hoofdstad bevond en daar den algemeenen aanval zou afwachten, terwijl vier andere colonnes de hoofdstad van buiten zouden aanvallen) geheel onschadelijk is gemaakt.

   • De Morisken waren een vijfde colonne ten dienste van de buitenlandse vijanden van Spanje. 

Synoniemen

• rij, optocht, stoet

Afgeleide begrippen

• marscolonne, tankcolonne

Vertalingen

    1. rij van militairen of voertuigen in een groot aantal gelederen van kleine frontbreedte   

Deens: kolonne (da) g Duits: Militärkolonne (de) v Engels: column (en)

Frans: colonne (fr) v Spaans: columna (es) v

    2. vijfde colonne: een groep mensen die zich voordoet als loyaal, maar die in dienst staat van de vijand en in het geheim ondermijnende acties uitvoert   

Deens: femte kolonne (da) g Duits: Fünfte Kolonne (de) v Engels: fifth column (en)

Frans: cinquième colonne (fr) v Italiaans: quinta colonna (it) v Spaans: quinta columna (es) v

Gangbaarheid

• Het woord colonne staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "colonne" herkend door:

89 %	van de Nederlanders;
88 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Frans

Uitspraak

• Geluid:  colonne    (hulp, bestand)
• IPA: /kɔ.lɔn/

Woordafbreking

• co·lonne

Woordherkomst en -opbouw

• Ontleend aan Latijn columna “zuil”, “pilaar”.

Zelfstandig naamwoord

colonne v

1. (bouwkunde) pilaar, zuil
2. (figuurlijk) steun, stut
3. (media) column van een krantenpagina
4. (militair) convooi, rij van militairen of voertuigen in een groot aantal gelederen van kleine frontbreedte
5. (media) ~ Morris: een aanplakzuil

Afgeleide begrippen

• colonnade