binnen

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

Uitspraak
  vnw. bijw.
  voorzetselbijwoord     binnen  
 persoonlijk     erbinnen  
aanwijz.   nabij     hierbinnen  
  veraf     daarbinnen  
  vragend/betrekk.     waarbinnen  


Woordafbreking
  • bin·nen
Woordherkomst en -opbouw
  • erfwoord, in de betekenis van ‘bijwoord van plaats’ aangetroffen vanaf ca. 1151-1200 [1]
  • afkomstig van:
Middelnederlands: binnen
Oudnederlands: binnan
  • met het voorvoegsel be- (2)
  • Verwant in Noordzee-Germaans:
West: Duits: binnen, Fries: binnen (Oudfries: binna)
Oost: Gotisch: innana

Bijwoord

binnen

  1. in een gebouw of andere beschutting
    • Het was vriesweer, maar binnen was het lekker warm. 
  2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord hierbinnen
    • Hier liggen maar twee straten binnen. 
  3. bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord binnenkomen
    • Hij kwam de kamer binnen. 
  4. een tijdspanne die korter is dan de genoemde tijd
     Na een gigantische knal vlak boven ons hoofd stonden de stoere jonge gasten binnen tien seconden ook binnen. Zelfs zij waren zich rot geschrokken van de klap, en beseften dat het nu menens was.[2]
Antoniemen
Typische woordcombinaties
  • te binnen schieten
    opeens herinneren
• Het schoot me nog net op tijd te binnen dat ik nog een afspraak had. 
  • van binnen
    aan de binnenkant, in jezelf
• De dikke, ruwe man was van binnen eigenlijk een heel lieve man. 
• Het prachtige huis was van binnen een ruïne. 
Uitdrukkingen en gezegden
  • binnen zijn
    zoveel verdiend hebben dat iemand niet meer hoeft te werken
  • de aap binnen hebben
    het geld ontvangen hebben
  • het paard van Troje binnen halen
    ongemerkt een vijand binnenlaten
  • voor de bui binnen zijn
    voordat het slecht werd genoeg verdiend hebben

Voorzetsel

binnen

  1. in een bepaald bestek of ruimte
    • Deze straat ligt binnen de grachtengordel. 
  2. in een bepaalde tijd
    • wij verwachten binnen een week uitsluitsel over deze kwestie 
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

100 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[3]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. Oudnederlands Woordenboek
  2. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers op Wikipedia
  3. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be