baas

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  baas    (hulp, bestand)
• IPA: /baːs/

Woordafbreking

• baas

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘meerdere, hoofd’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1280

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	baas	bazen
verkleinwoord	baasje	baasjes

Zelfstandig naamwoord

baas m

1. (informeel) overste, leider, chef

   • Onze chef voelt zich een heel baasje. 

2. eigenaar van een dier

   • Hondenpoep dient door het baasje opgeruimd te worden. 

3. iets of iemand die de macht heeft om zijn wil af te dwingen

   ▸ In Nederland duurde die oorlog van het jaar 1940 tot 1945. Nederland was bezet door Duitsland. De Duitsers waren de baas over Nederland. Het was een heel moeilijke tijd. Er vielen veel doden. Ieder jaar worden de slachtoffers van de oorlog herdacht op 4 mei. En ieder jaar wordt op 5 mei gevierd dat Nederland een vrij land is.

4. iemand die alles onder controle heeft

   ▸ Mentaal sterke mensen:
   Vermijden zelfmedelijden;
   Zijn de baas over hun eigen emoties;
   Lopen niet weg voor veranderingen;

Synoniemen

• (formelere vorm) bestuurder

Verwante begrippen

• beheerder, opzichter, manager

Overerving en ontlening

[1]

• Engels: boss

Hyponiemen

   

ambachtsbaas bosbaas bovenbaas breinbaas diabaas drosbaas eindbaas gokbaas griendbaas heibaas hoerenbaas huisbaas huurbaas koppelbaas kostbaas kotbaas kroegbaas molenbaas natiebaas omroepbaas onderbaas oubaas pandjesbaas partijbaas pieterbaas platenbaas ploegbaas poetjesbaas putbaas seksbaas slaapbaas spoedbaas stortbaas vechtersbaas veenbaas walbaas werkbaas wijbaas zetbaas

Afgeleide begrippen

• baasachtig, basen, bazenpoeper, bazig, bazin

Vertalingen

    1. overste, leider, chef   

Deens: chef (da) Duits: Chef (de) m, Boss (de) m Engels: boss (en) Fins: pomo (fi) Frans: chef (fr) m, patron (fr) m, patronne (fr) v Fries: master (fy), haad (fy), baas (fy) Italiaans: capo (it)

Latijn: dux (la) Nedersaksisch: baas (nds) Papiaments: doño, hefe, bòs Pools: szef (pl) m Spaans: patrón (es) m, amo (es) m, jefe (es) m Vietnamees: chủ (vi) Zweeds: anförare (sv), chef (sv)

Werkwoord

vervoeging van
bazen

baas

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bazen
   

   • Ik baas. 

2. gebiedende wijs van bazen
   

   • Baas! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bazen
   

   • Baas je? 

Gangbaarheid

• Het woord baas staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "baas" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

baas

1. baas

Veluws

Zelfstandig naamwoord

baas

1. baas