Grapen

Uit WikiWoordenboek

Duits

Uitspraak
Woordafbreking
  • Gra·pen
Woordherkomst en -opbouw
  • Ontleent aan het Nedersaksische (Nederduitse) woord  Grapen zn  [1], dat van de Middelnederduitse woorden  grapen zn  en  gropen zn  komt
enkelvoud meervoud
nominatief der Grapen die Grapen
genitief des Grapens der Grapen
datief dem Grapen den Grapen
accusatief den Grapen die Grapen

Zelfstandig naamwoord

Grapen, m

  1. (historisch), (heraldiek), (kookkunst) een middeleeuws kookvat (steelpan, ketel, smeltkroes) van gebakken klei (keramiek) of meestal metaal (brons, koper) met een ronde, bolvormige vorm en drie poten, waarmee het vat in het open vuur of op hete sintels kan worden geplaatst, kort: een driebenige kookpot
    «Aber statt des Grapen [sic!] waren nur zwei Ziegelsteine da mit einer Bratpfanne darauf, in die jedesmal, wenn wir vorübergingen, eben Kartoffeln und Speck und große Zwiebelstücke hineingeschnitten wurden. [2]»
    Maar in plaats van de driebenige kookpot (Duits: "Grapen") waren er maar twee stenen met een koekenpan erop, waarin elke keer dat we langskwamen aardappelen en spek en grote stukken uien werden gesneden.
    «Besonders in Wappen der brandenburgischen, pommerschen und ostpreußischen Heraldik hat der Grapen seine Verbreitung.»
    De driebenige kookpot (Duits: "Grapen") is vooral wijdverspreid in de wapenschilden van de heraldiek van Brandenburg, Pommeren en Oost-Pruisen.
Hyperoniemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • Der Grapen kann dem Kessel nichts vorwerfen, denn sie sind beide schwarz. [3]
De driebenige kookpot (Duits: "Grapen") kan de waterkoker niets kwalijk nemen, want ze zijn allebei zwart.
  • Mit Schönheit füllt man keine Grapen. (Estländisches Sprichwort) [4], Bedeutung: Aus Schönheit kocht man keine Suppe.
Met schoonheid kan je geen driebenige kookpot (Duits: "Grapen") vullen. (Ests spreekwoord), betekenis: Van schoonheid maakt je geen soep.

Meer informatie

Verwijzingen

  1. >, GRAPEN, m., Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, digitalisierte Fassung im Wörterbuchnetz des Trier Center for Digital Humanities, Version 01/21, abgerufen am 25.03.2021
  2. Roman 'Graf Petöfy' van Theodor Fontane, 1883, 9de kapitel
  3. Grapen, Nr. 1 Karl Friedrich Wilhelm Wander - Deutsches Sprichwörter-Lexikon, 1867, Seite 122
  4. Gesicht, Nr. 47 Karl Friedrich Wilhelm Wander - Deutsches Sprichwörter-Lexikon, 1867, Seite 1620