zwartepieten

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  zwartepieten    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌzwɑrtəˈpitə(n) / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• zwar·te·pie·ten

Woordherkomst en -opbouw

• afgeleid van  zwartepiet zn  met het achtervoegsel -en, in de betekenis van ‘kaartspel’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1872 (zie vindplaats hieronder)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
zwartepieten	zwartepiette	gezwartepiet
zwak -t	volledig

Werkwoord

zwartepieten

1. inergatief het kaartspel spelen waarbij schoppenboer zwartepiet heet en de meeste strafpunten oplevert

   • Toen ze aan het zwartepieten waren, vergaten ze even de tijd. 

   ▸ Wat heeft de godsdienstige overtuiging te maken met het spel! Weldra verwachten wij nu dat, dit voetspoor volgende, moravische broeders een broeder zullen vragen om mede scheepje te zeilen of te zwarte-pieten; en een christelijk afgescheidene onder het kruis een ander van dezelfde geloofsovertuiging bidt om met hem cricquet te spelen.

2. inergatief (figuurlijk) voortdurend elkaar de schuld proberen te geven

   • Zit toch niet telkens te zwartepieten, jullie twee! 

Afgeleide begrippen

• zwartepietenspel

Gangbaarheid

• Het woord zwartepieten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zwartepieten" herkend door:

94 %	van de Nederlanders;
92 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.