uitdelven

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  uitdelven    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• uit·del·ven

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  uit bw  en  delven ww 

Werkwoord

uitdelven

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
uitdelven	dolf uit	uitgedolven
klasse 3	volledig

1. door graven een delfstof winnen

   • Het belangrijkste bouwmateriaal, leem, haalden Anke en Rien uit hun eigen weide. ‘Uit die put in de tuin: voorlopig een kikkerpoel, hopelijk ooit een zwemvijver. Voor onze grote woning gaan we de put gewoon verder uitdelven.’  

2. (figuurlijk) diepgravend onderzoeken

   • In dit geval hoeft de Nederlandse vertaling weinig of niets in te leveren: het woord Sanglorianen heeft dezelfde boventonen als Sanglorians. Maar dat is vrij uitzonderlijk voor de tekst. Joyce alludeert op zoveel: op historische feitjes en anekdoten, op liedjes van allerlei slag, op spreekwoorden, op de hele Ierse geschiedenis, op de petite histoire van Dublin, op zijn eigen biografie, op de katholieke wereld, op een hele actualiteit die nu verdwenen is en alleen via commentaren te achterhalen is. Als archeologen moeten we nu alles uitdelven en opgraven, afborstelen, classificeren, identificeren, uit de dood laten verrijzen, zoals de dode Finnegan uit de titel.  

Synoniemen

• [1] uitspitten, uitgraven, spitten, delven

Gangbaarheid

• Het woord uitdelven staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "uitdelven" herkend door:

70 %	van de Nederlanders;
83 %	van de Vlamingen.