poetsmiddel

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  poetsmiddel    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• poets·mid·del

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  poets ww  en  middel 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	poetsmiddel	poetsmiddelen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

het poetsmiddel o

1. een substantie waarmee je iets glimmend kunt poetsen

   • Als ik in mijn jongensjaren niet zo verzot was geweest op koperpoetsen, zou ik volop reden hebben om Rembrandt hartgrondig te haten, want iedere zaterdagmiddag moest ik, terwijl mijn vriendjes aan het voetballen waren, het forse geelkoperen wandbord poetsen dat bij ons in de gang hing en dat, op een wat klonterige manier die de duidelijkheid van de voorstelling niet ten goede kwam, de Nachtwacht in reliëf gedreven in beeld bracht. Bijna plechtig als een offerande legde ik de metalen schijf, waarvan de weerschijn het plafond rembrandtiek verlichtte, op een laag oude kranten op de tafel en liet er vervolgens de Brasso op neer spetteren. Daarna veegde ik, we zouden nu zeggen als een gewetenloze restaurateur want de voorstelling verloor als bij toverslag zijn glans, het poetsmiddel slordig met een katoenen doek over schutters en schuinsmarcheerders uit. Vervolgens liet ik het onsmakelijke papje drogen zodat de compagnie van Kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch in miezerig krijt uitgevoerd leek. Maar niet voor lang. Met een wollen doek wreef ik geleidelijk aan de voorstelling weer te voorschijn, en daarin lag de kern van mijn plezier in dat wekelijks terugkerende karweitje, hoewel mijn oudste broer als hij mij zo bezeten bezig zag vaak smalend zei: "Zo, koperwiek.' Want werd ik zelf niet iedere keer een beetje Rembrandt terwijl ik schutters en lansen te voorschijn poetste tot ze fonkelden als zonlicht in lijnolie.  

2. middel om je tanden schoon en glimmend te maken

   • Fridus van der Weijden is tandarts-parodontoloog in Utrecht en werkzaam op de afdeling parodontologie van het Academisch Centrum Tandheelkunde te Amsterdam. Hij doet al jaren onderzoek naar de effectiviteit van poetsmiddelen en is bekend met de claim van de ‘ionische’ of ‘iontoferische’ tandenborstels. In 2002 publiceerde hij een vergelijkende studie naar de toen nog ‘elektrisch actief’ genoemde borstel. Volgens Van der Weijden is er, vergeleken met een normale handtandenborstel, geen aantoonbaar heilzaam effect gevonden van de ionische tandenborstel. Voor onderzoeksgegevens over de Pulsar verwijst hij naar Gillette. Daar vertelt Patricia Bakker dat onderzoek uitwijst dat de Pulsar van Oral-B de leading manual brush is. Maar, voegt ze daar onmiddellijk aan toe, wanneer je de handtandenborstel vergelijkt met de elektrische tandenborstels met de draaiende kop, dan wint de elektrische op alle fronten. Van der Weijden onderschrijft die stelling. Maar stelt hij, „de beste borstel is uiteindelijk die borstel waarmee iemand ook daadwerkelijk poetst”. <ref> NRC Hans Moll 15 september 2006  

Synoniemen

• glans, politoer, pommade, vernis
• boenwas, wrijfwas

Vertalingen

    1.   

Spaans: encáustico (es) m

Gangbaarheid

• Het woord poetsmiddel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "poetsmiddel" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.