navette

Nederlands

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• [A] Geluid:  návette    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈnavɛtə / (3 lettergrepen)
• [B] Geluid:  navétte    (hulp, bestand)
  • IPA: / naˈvɛtə / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

• na·vet·te

Woordherkomst en -opbouw

• [A]: samenstelling van  na bw "latere"  en  vette zn "bemesting" 
• [B]: van Frans navette "shuttle (vervoer); schietspoel; wierookscheepje; oorspronkelijk: schuitje" in de uitdrukking faire la navette "pendelen"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	navette	navetten
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

[A] de navette v

1. (landbouw) verhoogde vruchtbaarheid van grond als gevolg van de bemesting voor eerdere oogsten

   ▸ Aangezien een kleiner of groter deel van de toegediende mest na één gewascyclus nog niet volledig afgebroken zal zijn, blijft deze mest een voedende werking hebben voor het volgende gewas (of zelfs gewassen daarna). Deze resterende bemestingscapaciteit na één of meer groeicycli wordt in de bronnen navette genoemd.

2. (juridisch) vergoeding aan een pachter na afloop van de pacht, omdat het land door hem bemest is

   ▸ De navette is de vergoeding voor de meststoffen die de afgaande pachter de laatste drie jaar effectief meststoffen heeft gebruikt op het perceel dat hij van de verpachter pachtte.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	navette
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

[B] de navette v

1. (verkeer) vervoer dat tussen twee plaatsen direct heen en weer gaat

   ▸ Het duurt gelukkig niet lang vóór vader als portefeuillehouder van een wisselagent de navette naar de Brusselse beurs doet.

   ▸ Hij is blijven slapen en met dezelfde navette de volgende dag weer naar Brussel vertrokken.

2. briljant die van boven gezien niet rond is, maar ellipsvormig uitgerekt eindigt in twee punten

   ▸ Diamanten worden op verschillende manieren geslepen: navette, baguette, hart, peervormig, ovaal, vierkant en smaragd.

Synoniemen

• [1] navet (uitspraakvariant)
• [1] pendeldienst
• [1] shuttle
• [2]  marquise zn  [5]

Typische woordcombinaties

• [1] de navette doen
  heen en weer reizen, forenzen, pendelen

Afgeleide begrippen

• [1] navetteur

Opmerkingen

• [1] Dit is Belgisch-Nederlands, maar ook in België geen standaardtaal.

Gangbaarheid

• Het woord 'navette' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Frans

Zelfstandig naamwoord

navette v

1. (industrie) schietspoel; (industrie) draaibare klos in een schuitje die bij het weven door het vak van de ketting geworpen wordt om het inslaggaren aan te brengen.
2. (religie) wierookscheepje, metalen houder voor wierookkorrels
3. (verkeer) shuttle, pendeldienst