fijntjes

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  fijntjes    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈfɛincəs / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• fijn·tjes

Woordherkomst en -opbouw

• zn:  fijntje zn  met de uitgang -s
• bw: afgeleid van fijn met het achtervoegsel -tjes

Zelfstandig naamwoord

de fijntjes mv

1. (voeding) kadetjes

   ▸ waarde heeren, hoe zult ge dan des Zaterdagsavonds onverknoeide fijntjes (kadetjes) aan de vleeschhuizen kunnen leveren, vooral wanneer de Sabbath later eindigt, zal het toch te laat zal zijn om te kunnen bakken voor het „zwervend” publiek ?

Bijwoord

fijntjes

1. op een fijne, subtiele wijze

   • een blaadje, een takje, zo fijntjes en lieflijk weergegeven dat het soms lijkt alsof het zonlicht erdoorheen schijnt. 

2. (figuurlijk) netjes en correct (van gedrag)

   ▸ Lang geleden, ik geloof wel meer dan twintig jaar, ben ik eens bij de Eerwaarde Moeder op bezoek geweest en mocht toen ook eens een kijkje inde school nemén, ’t Zag er fijntjes uit, hoor en o, zulke aardige kindertjes.

3. (figuurlijk) op (religieus) dogmatische, strenge wijze

   ▸ De Katholijken klagen, dat hunne regten miskend worden: onze humorist klaagt dat »in de buitenlandsche zoowel als in de binnenlandsche politiek eene neiging ontwaard wordt tot de kerk van Rome en hare belijders, die reeds menigen vrijzinnigen en onbevooroordeelden patriot heeft gestuit." Fijntjes, nietwaar?

4. (figuurlijk) teer en tenger

Opmerkingen

• In de laatste jaren wordt het bijwoord fijntjes vaak in ironische zin gebruikt.

Uitdrukkingen en gezegden

• fijntjes lachen, glimlachen

de zaak doorzien, maar stilletjes dat voor zich houden

• iets fijntjes opmerken

iets fijnzinnig, op indirecte wijze opmerken, op subtiele wijze op iets wijzen

• iemand fijntjes beetnemen

iemand op een slimme, subtiele manier bedriegen.

Gangbaarheid

• Het woord fijntjes staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "fijntjes" herkend door:

97 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.