dolletje

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • dol·le·tje
Woordherkomst en -opbouw

Zelfstandig naamwoord

het dolletjeo

  1. verkleinwoord enkelvoud van het zelfstandig naamwoord dol
    1. (scheepvaart) een metalen pinnetje waarop een roeispaan kan draaien, een kleine roeipen
    2. (scheepvaart) een klein U-vormig steunpunt waarin een roeispaan rust
       Daarna stak hij zijn hand uit en hielp Emmy aan boord. Ze ging op het achterbakje zitten en legde eender riemen in het dolletje. „Ik kan anders wel alleen roeien”, zei Karel.[1]
  2. (spreektaal) uitgelaten gedraging, grap, grol
     Grapjes, dolletjes, in-de-zeik-nemertjes maken de jongens ook niet. Dat kan ook niet. Welke grap kun je hierover in hemelsnaam bedenken?[2]
  3. (Jiddisch-Hebreeuws) (Hebreeuwse) letter d, het getal vier (in geldsommen)
     In de dieven- en kwartjesvinders-sociëteit in de Rue de P. J. (Pieter Jacobstraat) maakte dit vraagstuk reeds sedert lang een onderwerp van ernstige besprekingen uit. Ten slotte beeft men eindelijk een oplossing gevonden en bij acclamatie besloten als proef de letters van het Hebreeuwsche alfabeth voor cijfers te gebruiken. Reeds zeer ver hebben de heeren het in deze nieuwe taal, welke onderanderen in de sociëteit. In de Pieter Jacobstraat aan leergrage „broekjes" in het vak wordt onderwezen, gebracht. Er zal dus weldra een nieuwen, herzienen en verbeterden druk van de genoemde handleiding moeten verschijnen. Dan besten speurders zouden anders woorden als een olfie, beisale, een gimmeltje, of een dolletje abracadabra blijven.[3]
  4. (verouderd) duinkuiltje, een kleine del
     Thans leggen de kievieten hare eijeren zeer in de laagte, op kleine dolletjes of hoogten, midden in het water, hetwelk een droogen zomer, althans voorzomer, voorspelt.[4]
Verwante begrippen

Gangbaarheid

96 % van de Nederlanders;
80 % van de Vlamingen.[5]

Verwijzingen

  1. Bronlink Weblink bron
    Herman Antonsen
    Feuilleton, oorspronkelijk verhaal van Herm. Antonsen: Het geheim van het oude huis. in: Overijsselsch dagblad, Zwolle (04-11-1949), Overijsselsche Handels en Courantendrukkerij, p. 5.
  2. Bronlink Weblink bron Het geweten van Patrick Kluivert in: Het Parool, Amsterdam (21-05-1995), p. 23.
  3. Bronlink Weblink bron Allerlei in: Provinciale Drentsche en Asser courant, Assen (27-02-1907), van Gorcum op Wikipedia, p. 6.
  4. Bronlink Weblink bron Binnenlandsche Tijdingen. Middelburg, den 4 April in: Middelburgsche courant, Middelburg (05-04-1851), Wed. J. Abrahams & Zoon, p. 1.
  5. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be