begijn

In tegenstelling tot kloosterzusters heeft een begijn niet de gelofte van armoede afgelegd.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  begijn    (hulp, bestand)
• IPA: / bəˈɣɛin / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• be·gijn

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands beghine, van middeleeuws Latijn beggina en Oudfrans beguine, in de betekenis van ‘lid van bepaalde kloosterlijke lekengemeenschap’ voor het eerst aangetroffen in 1266
  Over de verdere herkomst van het woord bestaan verschillende theorieën.
  • a. Afgeleid van beige, de kleur van ongeverfde wol, vanwege de eenvoudige kleding die ze droegen; hoe de /ʒ/ (zj-klank) in een /ɡ/ of /ɣ/ (g-klank) is veranderd is echter niet goed te verklaren.
  • b. Afgeleid van een Middelnederlands woord "beggen" dat dan "prevelen, het opzeggen van gebeden" zou hebben betekend, maar er zijn geen teksten die bewijzen dat dit woord heeft bestaan.
  • c. Een eponiem dat verwijst naar de bijnaam van de 12e-eeuwse Luikse priester Lambert le Bègue "de mompelaar". Het verhaal dat hij de oprichter was, is niet plausibel omdat er tot tientallen jaren na zijn dood geen documenten zijn die op het bestaan van begijnen wijzen, het zou gelet op de spirituele verwantschap misschien om een spottende verwijzing kunnen gaan die een geuzennaam werd.
  • d. De heilige Begga is pas als patroonheilige gekozen op een moment dat de benaming "begijn" al geruime tijd bestond.
  • e. Een afleiding van Albigenzen is zowel naar betekenis als naar klank niet goed te verdedigen.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	begijn	begijnen
verkleinwoord	begijntje	begijntjes

Zelfstandig naamwoord

de begijn v

1. vrouw die, zonder een kloostergelofte af te leggen, met anderen gemeenschappelijk als geestelijke zuster leefde (vanaf begin der 13de eeuw)

Synoniemen

• bagijn (uitspraakvariant)
• lekenzuster

Afgeleide begrippen

• begijnhof

Verwante begrippen

• begarde, kwezel

Vertalingen

    1.   

Engels: beguine (en)

Spaans: beguina (es) v

Gangbaarheid

• Het woord begijn staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "begijn" herkend door:

75 %	van de Nederlanders;
93 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.